Tytuł projektu: Wycieki żywiczne – niezbadane siedlisko grzybów o ukrytym potencjale biotechnologicznym w kierunku degradacji węglowodorów
Dodatkowe informacje:
- Okres realizacji: 2020-2023
- Status: w trakcie realizacji
- Kierownik: mgr Paweł Czachura
- Jednostka realizująca: Instytut Botaniki im. Władysława Szafera Polskiej Akademii Nauk
Źródło finansowania ‒ Narodowe Centrum Nauki (NCN), konkurs PRELUDIUM
Niektóre rośliny wytwarzają żywice w celu zasklepiania ran powstałych na skutek urazów mechanicznych. Stanowią one naturalną barierę dla owadów fitofagicznych atakujących rośliny. Dodatkowo, ich skład chemiczny ma właściwości antybakteryjne i antygrzybicze przez co zapewnia roślinom ochronę przed infekcjami mikroorganizmów patogenicznych. Zważywszy na fakt, że żywice składają się głównie z węglowodorów oraz, iż jednym z ich zadań jest zwalczanie drobnoustrojów, co do zasady wydawało by się być mało prawdopodobnym, że wycieki żywiczne mogą być zasiedlane przez mikroorganizmy, w tym grzyby. Jednakże takie grzyby istnieją. Nazywa się je grzybami nażywicznymi (ang. „resinicolous fungi”). Znanych jest kilkadziesiąt gatunków na całym świecie. Pomimo tego, iż badacze podkreślają wyjątkowość tych organizmów ze względu na zasiedlane przez nie siedlisko, to stanowią wciąż mało poznaną grupę w świecie grzybów. Dotychczas badania tej grupy grzybów skupiały się prawie wyłącznie na grzybach wytwarzających makroskopowe struktury: owocniki lub naloty na powierzchni żywic. Dotychczas, poza dwoma analizami (w tym jedną autora projektu), nie rozpatrywano wycieków żywicznych jako potencjalnego siedliska dla grzybów mikroskopijnych, tj. tych które można hodować w kulturach in vitro. Żywice składają się w większości z węglowodorów tj. terpenoidów oraz fenoli. Z tego względu można przypuszczać, że mikroorganizmy występujące w takim siedlisku wykształciły efektywne mechanizmy rozkładu węglowodorów zawartych w żywicach (oraz węglowodorów w ogóle) będących ich źródłem substancji odżywczych. Jedyne wcześniejsze badania nad kilkoma grzybami wyizolowanymi z wycieków żywicznych wskazują na słuszność tej hipotezy. Badania te dotyczyły jednak grzybów wyizolowanych co prawda z żywicy ale powszechnie występujących w innych siedliskach na ziemi, a nie nażywicznych specjalistów. Można więc spodziewać się, że mikroskopijne grzyby – specjaliści nażywiczni będą nawet skuteczniej rozkładać różnego rodzaju węglowodory.